Ugu yaraan 10,457 muhaajiriin ah ayaa dhintay ama la waayay iyagoo isku dayaya in ay badda ku gaaraan Spain sanadkan 2024, sida uu Khamiista maanta ah sheegay urur aan dowli ahayn, taasi oo ah in ka badan 50 boqolkiiba tirada sanadkii hore iyo tan ugu badan tan iyo markii tirakoobka la billaabay 2007.
Kororka boqolkiiba 58-ka ah waxaa ku jira 1,538 carruur iyo 421 haween, ayey tiri kooxda u dooda xuquuqda muhaajiriinta ee Caminando Fronteras ama Walking Borders oo soo saartay warbixin daboolaysa muddada u dhaxaysa Janaayo 1 ilaa December 5, 2024.
Waxay ka dhigan tahay celcelis ahaan 30 dhimasho maalintii, taasi oo ka badan celceliskii sanadkii 2023 oo ahaa 18 qof maalinkii.
Kooxda waxay xogteeda ka ururisaa khadadka taleefoonnada ee loo diyaariyey muhaajiriinta saaran doomaha ay dhibaatadu haysato si ay ugu wacdaan gargaar, qoysaska muhaajiriinta la waayay iyo tirakoobka dowladda.
Waxay ku eedaysay sare u kaca dhimashada, adeegsiga doomaha jilicsan iyo marinada khatarta ah iyo sidoo kale agab la’aanta samata-bixiyayaasha.
"Tirooyinkani waxay caddayn u yihiin fashilka qotoda dheer ee nidaamka samata-bixinta iyo ilaalinta. In ka badan 10,400 oo qof oo dhintay ama la la'yahay hal sano gudaheed waa masiibo aan la aqbali karin," waxaa sidaas bayaan ay soo saartay ku tiri aasaasaha kooxda, Helena Maleno.
Dhibanayaasha ayaa ka soo kala jeeday 28 wadan oo u badan qaarada Afrika, laakiin sidoo kale kuwa ka yimid Ciraaq iyo Pakistan.
Inta badan dhimashada – oo ah 9,757 -- ayaa ka dhacday dariiqa socdaalka Atlantic ee Afrika ilaa jasiiradaha Canary ee Spain, kaasi oo ay mareen tiradii ugu badneyd ee muhaajiriin ah sanadkii labaad oo xiriir ah.
Toddoba doonyood oo tahriibayaal ah ayaa ku degay jasiiradaha Maalintii Kirismiska ee Arbacadii, sida adeegga badbaadinta badda ee Spain ay ku sheegeen qoraal lasoo dhigay barta X.
Barta ugu dhow, Jasiiradaha Canaries waxay 100 kilometer u jiraan xeebta Waqooyiga Afrika. Waddada ugu gaaban waa inta u dhaxaysa magaalada xeebta ah ee Tarfaya ee koonfurta Morocco iyo jasiiradda Fuerteventura ee Canaries.
Hase yeeshee, doomaha qaar waxay ka baxaan xeebo Afrika oo ilaa 1,000 kiiloomitir u jira Canaries, sababtoo kuwa dadka tahriibaya oo ka dhuumanaya baraha control.
Dowladda gobolka Canaries ayaa sheegyay in ay buux dhaafiyeen muhaajiriin, waxaana bishii October kumannaan dad ah ay ka qeybgaleen isu soo baxyo ka dhacay magaalooyinka waaweyn ee jasiiradahaas oo ay ku dalbanayeen ficil lagu xakameynayo soo-galootiga tirada badan.
Hadal la baahiyey, maalin kahor Maalinta Kirismiska, Boqorka Spain Felipe ayaa ka digay "haddii aan si sax ah loo maareyn" socdaalka," ay keeni karto xiisado baabi'iya wadajirka bulshada".
"Sida aan awoodno inaan wax uga qabanno socdaalka - taas oo sidoo kale u baahan iskaashiga wanaagsan ee saaxiibadeena Yurub, iyo sidoo kale waddammada asal ahaan safarka uu ka yimaado - waxay mustaqbalka wax badan ka sheegi doontaa mabaadi'deena iyo tayada dimoqraadiyadeena" ayuu yiri.
Ra’iisul Wasaaraha Spain Pedro Sanchez ayaa bishii August safar ku tagay dalalka Galbeedka Afrika si uu u xoojiyo dadaallada maxalliga ah ee lagu xakameynayo socdaalka sharci darrada ah ee ka imaanaya Mauritania, Senegal iyo Gambia, oo ah meelaha ugu badan ee ay ka dhoofaan doomaha muhaajiriinta ee ku wajahan jasiiradaha Canary.
Talyaaniga, Greece iyo Spain ayaa ah saddexda albaab ee ugu weyn Yurub ee imaatinka muhaajiriinta.
Sida laga soo xigtay wasaaradda arimaha gudaha, 60,216 muhaajiriin ah ayaa si sharci-darro ah usoo galay Spain intii u dhexeysay Janaayo 1 iyo December 15 – taasi oo ah koror 14.5 boqolkiiba ah ee isla muddadaas sanadkii la soo dhaafay.
Inta badan, oo ah in ka badan 70 boqolkiiba, waxay ka degeen Canaries.
Ururka Caalamiga ah ee Socdaalka ee IMO, oo ah hay’ad ka tirsan Qaramada Midoobay, ayaa ku qiyaasay in tan iyo 2014, ay in ka badan 16,400 oo tahriibayaal ah oo ka yimid Afrika ay dhinteen iyagoo isku dayaya inay gaaraan Yurub, tiradaas oo ay ku jiraan kuwa ku sii jeeday jasiiradaha Canary.
Madal